Success Road
Agencja Rozwoju Mazowsza S.A. zrealizowała projekt “Enhance the Competitiveness and Sustainability of European SMEs through succession procedures and models” (Poprawa konkurencyjności i zrównoważonego rozwoju europejskich MŚP poprzez procedury i modele sukcesji) o akronimie SUCCESS ROAD w ramach programu INTERREG EUROPE. I faza trwała od 1 sierpnia 2019 do 31 stycznia 2022, II faza (wdrożeniowa) do 31 stycznia 2023.
Budżet: 859 840,00 EUR (dofinansowanie z środków UE w wys. 85%)
Cele projektu
W gospodarce rynkowej szczególnie ważną rolę odgrywają małe i średnie firmy tworzone przez indywidualnych przedsiębiorców. Zdecydowana większość firm rodzinnych działa właśnie w sektorze MŚP. Firmy rodzinne są najbardziej naturalną formą przedsiębiorczości i są motorem rozwoju każdej gospodarki. Stanowią one najliczniejszą grupę firm w Polsce i powinny być traktowane jako podstawa trwałego wzrostu gospodarczego.
Statystyki pokazują, że sukcesja własności firmy między pokoleniami może być sytuacją zagrażającą istnieniu wielu przedsiębiorstw w Europie: tylko 30% firm rodzinnych przetrwa przejście do drugiego pokolenia, a tylko w 10% z nich nastąpi przejście do trzeciej generacji. Success Road miał na celu pomóc firmom produkcyjnym z branży tekstylnej, odzieżowej i obuwniczej przygotować się i przeprowadzić ich transformację, zarówno w kontekście sukcesji rodzinnych, jak i przy sprzedaży podmiotom trzecim.
Ogólnym celem projektu była pomoc władzom krajowym i regionalnym we wdrażaniu polityk i nowych środków wspierania sukcesji w ich programach operacyjnych, tak aby MŚP mogły lepiej stawić czoła fazie transformacji i zabezpieczyć swoją przyszłość po zmianie właściciela. Działania na rzecz wzmocnienia ogólnej trwałości i długoterminowej rentowności europejskich MŚP przyczynią się do wzrostu gospodarki poprzez zachowanie miejsc pracy i pobudzenie wzrostu gospodarczego.
Jakie były cele szczegółowe projektu:
- Analizowanie luki między obecnym a pożądanym stanem sukcesji i transferów przedsiębiorstw oraz badanie parametrów i przeszkód.
- Uwrażliwienie regionalnych i lokalnych decydentów politycznych i urzędników służby cywilnej na problemy i ryzyko związane z procesem sukcesji w celu wspierania tworzenia narzędzi, które pomogą właścicielom firm przejść proces sukcesji.
- Kształtowanie przyjaznego dla biznesu ekosystemu prawnego i instytucjonalnego poprzez tworzenie zachęt i usuwanie barier dla przedsiębiorczości.
Jakie były oczekiwane wyniki projektu:
- Budowanie zdolności kluczowego personelu partnerów, interesariuszy i decydentów poprzez warsztaty międzyregionalne, spotkania lokalnych grup interesariuszy i wymiany pracowników, które zwiększą ich zdolność do identyfikowania i sprostania wyzwaniom związanym z ulepszaniem instrumentów polityki.
- Opracowanie 4 zintegrowanych regionalnych planów działania przy wsparciu zainteresowanych stron i we współpracy z władzami regionalnymi w celu zaproponowania zmian i środków dla bezproblemowego procesu przeniesienia i sukcesji.
- 4 wytyczne dotyczące uczenia się polityki, dotyczące zidentyfikowanych tematów priorytetowych w celu ulepszenia instrumentów polityki, zapewnienia zrównoważonego rozwoju regionalnego i wywierania wpływu na decydentów w innych regionach.
- Ulepszenie 4 instrumentów polityki w Grecji, na Litwie, w Polsce i Hiszpanii.
Konsorcjum:
- Ministry of Development and Investments (GR) - lider projektu
- European Footwear Confederation (BE)
- Lithuanian Innovation Centre (LT)
- AVECAL – Valencian Association of Footwear Entrepreneurs (ES)
- The Valencian Institute for Entrepreunarial Competetiveness (ES)
- Hellenic Clothing Industry Association (GR)
- Agencja Rozwoju Mazowsza S.A. (PL)
Wyniki projektu:
Realizacja projektu dała możliwość skonfrontowania założeń teoretycznych ze stanem faktycznym w zakresie świadomości dotyczącej rozumienia znaczenia procesu sukcesji i wszystkich aspektów z nim związanych, zarówno wśród przedsiębiorców sektora MŚP, jak i przedstawicieli władz lokalnych. Dzięki wymianie doświadczeń partnerów projektu uzyskaliśmy skalę porównawczą ułatwiającą rozpoznanie rzeczywistej skali problemów, z jakimi będą musiały zmierzyć się władze lokalne na Mazowszu. Najważniejszym elementem okazała się jednak praca z podmiotami zaangażowanymi w Lokalne Grupy Interesariuszy, które są bezpośrednio związane ze środowiskiem MŚP. Najważniejsze wnioski, jakie uzyskaliśmy, są następujące:
- Przedsiębiorcy MŚP (ogólnie) rozumieją proces sukcesji w sposób uproszczony, pomijają i wybiórczo traktują kluczowe wyzwania i nie znają metod postępowania;
- Właściciele firm rodzinnych z sektora MŚP (ogólnie) nie rozumieją paradoksu systemu firm rodzinnych;
- Istnieje potrzeba wsparcia sektora MŚP (w tym firm rodzinnych) w zakresie prawnym, podatkowym, finansowo-księgowym, zarządzania (np. ocena status quo we własnej firmie, ryzyko biznesowe);
- Istnieje potrzeba wsparcia sektora MŚP (w tym firm rodzinnych) w takich obszarach jak: komunikacja i przepływ informacji w rodzinie, rozwiązywanie konfliktów, budowanie strategii biznesowej, podział kompetencji, przygotowanie i planowanie kariery sukcesorów, sposoby ochrony dotychczasowego właściciela, ale także sukcesja majątkowa bez sukcesji biznesowej - firmy "nierodzinne";
- Istnieje potrzeba ciągłej edukacji przedstawicieli władz samorządowych i uwrażliwiania ich na problemy przedsiębiorstw (w tym rodzinnych) działających w regionie;
- Istnieje potrzeba nawiązania ściślejszej współpracy pomiędzy władzami lokalnymi a podmiotami pozarządowymi działającymi na rzecz firm rodzinnych (w zakresie sukcesji);
Zidentyfikowanie tych problemów stało się punktem wyjścia do stworzenia Regionalnego Planu Działań, mającego na celu poprawę sytuacji w regionie. Inspiracją były dobre praktyki zidentyfikowane w ramach projektu oraz wymiana doświadczeń z partnerami i lokalnymi interesariuszami.
Działania opisane w Regionalnym Planie Działań zostały formalnie włączone do instrumentu polityki, tj. Programu Wdrożeniowego RIS na lata 2021–2022 po jego rewizji dokonanej w 2022 r. W PW RIS 2021-2022 został uwzględnione nowe zadanie: Promocja Wiedzy o Sukcesji na Mazowszu. Zadanie to ma trzy główne cele:
- podniesienie poziomu wiedzy przedsiębiorców w zakresie procesu sukcesji, w tym przede wszystkim obowiązujących norm prawnych z nim związanych;
- podniesienie poziomu wiedzy przedstawicieli władz lokalnych i pracowników sektora publicznego oraz wprowadzenie do problematyki sukcesji w sektorze MŚP;
- upowszechnianie informacji na temat znaczenia planowania procesu sukcesji dla utrzymania działalności gospodarczej oraz zapewnienia jej efektywności i konkurencyjności.
Cele te osiągnięto poprzez następujące działania określone w Regionalnym Planie Działań:
- Organizacja 4 szkoleń/webinarów/warsztatów dla przedsiębiorców z sektora MŚP;
- Organizacja 4 szkoleń/wydarzeń/warsztatów dla przedstawicieli władz lokalnych i instytucji otoczenia biznesu;
- Organizacja spotkania (Cross Meeting) dla przedsiębiorców sektora MŚP, przedstawicieli władz lokalnych i sektora publicznego, organizacji pozarządowych oraz IOB;
- Newsletter - 4 kroki do sukcesji.
Dla przedsiębiorców zorganizowano cztery spotkania, w których wzięło udział 85 przedstawicieli przedsiębiorców z sektora MŚP. Zorganizowano następujące spotkania:
- „Firmy rodzinne w drodze budowania wielopokoleniowych przedsiębiorstw rodzinnych”
- „Zmiana właścicieli w przedsiębiorstwie – jednoosobowa działalność gospodarcza i spółki”
- „Kryzys rodzinno-biznesowy pod lupą prawnika - czyli historia, która zdarzyć się może"
- "Sukcesja okiem psychologa"
Dla Jednostek Samorządu Terytorialnego zorganizowano spotkania, w których wzięło udział 84 przedstawicieli władz lokalnych.
Zorganizowano również spotkanie pomostowe pt. „Sukcesja w firmach rodzinnych. Wyzwanie dla przedsiębiorców, samorządów i instytucji otoczenia biznesu”, w którym wzięło udział 44 przedstawicieli przedsiębiorców sektora MŚP, przedstawicieli władz lokalnych i sektora publicznego oraz organizacji pozarządowych.